Zmiany w cenach transferowych od 2017 roku

W dniu 1 stycznia 2017 wchodzą w życie zmiany dotyczące dokumentacji podatkowej mające na celu powstrzymanie erozji podstawy opodatkowania oraz dzielenia zysku (ang. base erosion, profit shifiting). Będzie to miało bardzo istotne konsekwencje prawno-podatkowe dla przedsiębiorców. Zwiększenie poziomu skomplikowania dokumentacji powoduje, że lepiej już teraz rozpocząć przygotowania do tych zmian. 

Rodzaj zmian

Przepisy, które zaczną obowiązywać od początku przyszłego roku spowodują, że przedsiębiorcy zobowiązani będą do składania różnego typu dokumentacji, analiz porównawczych (ang. benchmarking) i nowych rodzajów sprawozdań (CIT-TP, PIT-TP). Rodzaj dokumentacji, do której złożenia zobowiązany będzie podatnik, zależny będzie od wielkości jego przychodów lub kosztów przez niego ponoszonych. Do tej pory istniał  jeden rodzaj dokumentacji cen transferowych, zaś nowe regulacje spowodują, że od 1 stycznia 2017 roku funkcjonować będą aż trzy. Dwie zupełnie nowe (dokumentacja grupowa i raportowanie według krajów) oraz jedna już wcześniej obecna (dokumentacja lokalna) o zakresie szerszym niż do tej pory. Dokumentacji lokalnej podlegać będzie największa część podatników. Najistotniejsze jednak, biorąc pod uwagę omawiane zmiany, wydają się dokumentacja grupowa oraz raportowanie względem krajów. Dotyczyć będą podatników, u których zaobserwować można największe ryzyko fiskalne.

Dokumentacja lokalna

Dokumentację lokalną obowiązane są sporządzić podmioty, które przekroczą próg przychodów i kosztów ustalony przez ustawodawcę na poziomie 2 mln euro. Obowiązkiem dokumentacyjnym będą objęte tylko te transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, które przekroczą:

- 50 000 euro powiększając tę kwotę o 5000 euro za każdy 1 mln euro przychodów lub kosztów osiągniętych przez przedsiębiorcę powyżej dolnej granicy dokumentowania ustalonej na poziomie 2 mln euro;

-  140 000 euro powiększoną o 45 000 euro za każde 10 000 000 euro przychodu powyżej 20 000 000 euro przychodów lub kosztów osiągniętych przez przedsiębiorcę;

- 500 000 euro powyżej 100 mln euro przychodów lub kosztów osiągniętych przez przedsiębiorcę.

Głównym celem dokumentacji lokalnej jest całościowe ujęcie sytuacji biznesowej przedsiębiorcy m.in. poprzez obowiązek przedstawienia dokumentacji mającej obrazować analizę funkcji i ryzyk podmiotów powiązanych, dane finansowe oraz strategie gospodarczą podmiotów.

Inne rodzaje dokumentacji

Kolejnym rodzajem dokumentacji jest dokumentacja grupowa (ang. Master File), do której złożenia są zobowiązane podmioty osiągające przychody lub koszty przewyższające 20 mln euro. Będzie to raport na temat działań gospodarczych podejmowanych w grupie zależnych podmiotów. W praktyce do sporządzenia tej dokumentacji powinien być zobowiązany podmiot dominujący.

Największe spółki, czyli takie, które będą jako grupy osiągać 750 mln euro skonsolidowanych przychodów, będą zobowiązane do raportowania według krajów (ang. Country by Country Reporting). Tego typu raportowanie powinno zawierać informacje o wysokości dochodów i zapłaconego podatku oraz miejscu prowadzenia działalności jednostek gospodarczych zależnych i zagranicznych zakładów należących do grupy kapitałowej.

Poza trzema wymienionymi wyżej rodzajami dokumentacji podatnicy będą zobowiązani również do sporządzenia analizy porównawczej, w której należy wykazać, że transakcje zawierane między podmiotami powiązanymi będą miały takie same warunki na jakich by je zawierały podmioty niezależne. Analiza porównawcza obowiązywać będzie podmioty, które przekroczyły 10 mln przychodów lub kosztów.

Sprawozdanie CIT-TP, które wprowadza omawiana ustawa, będzie pozwalać organom podatkowym na szybsze i skuteczniejsze identyfikowanie podmiotów, u których występuje ryzyko poniesienia strat fiskalnych.

O czym jeszcze pamiętać

Co ważne, organ podatkowy uznając, że podmiot zaniża transakcje, aby nie musieć sporządzać dokumentacji cen transferowych, będzie mógł zażądać takiej dokumentacji. To narzędzie w rękach organów podatkowych może być niebezpieczne dla przedsiębiorców. Praktyka jednak zweryfikuje, jak często i w jaki sposób organy podatkowe i skarbowe będą z niego korzystać.

Zmniejszeniu ulegnie liczba podmiotów zobowiązanych do przedstawiania dokumentacji cen transferowych ze względu na zmianę progu powiązań kapitałowych. Od 1 stycznia 2017 zgodnie z  nową ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych i podatku dochodowym od osób fizycznych za podmioty powiązane kapitałowo uznamy takie, które posiadają 25-procentowy lub większy udział w kapitale drugiej spółki. W obecnie obowiązujących przepisach próg jest ustalony na poziomie zaledwie 5%. Inne rodzaje powiązań, takie jak powiązania osobowe lub rodzinne, pozostają bez zmian.

Należy pamiętać, że przekroczenie progu 2 mln euro przychodu lub kosztu ma powodować, że podatnik będzie musiał sporządzić dokumentacje cen transferowych nie tylko na rok, w którym przekroczył limit ustawowy, ale również w roku następnym. W przypadku wielu firm może to spowodować nieuzasadniony obowiązek skutkujący zbędnym obciążeniem.

Utrzymany zostaje obowiązek raportowania transakcji dokonywanych pomiędzy Polską a tzw. rajami podatkowymi. Niezmiennie wymagane będzie dokumentowanie transakcji lub zdarzeń, których równowartość przekroczy 20 000 euro.

Ocena zmian

Zmiany bardzo trudno jest jednoznacznie ocenić. Dla dużych grup kapitałowych oraz dużych i średnich przedsiębiorców wydatek, który będą musieli ponieść na sporządzenie dokumentacji cen transferowych, może być znacznym kosztem. Duża część mikro i małych firm operujących w obszarze cen transferowych w ogóle nie będzie zmuszona do sporządzania kosztowych dokumentacji podatkowych, ze względu na podniesienie progu minimalnego dla wielkości transakcji przeprowadzonych z podmiotami powiązanymi oraz zmianę progu powiązań kapitałowych. Powyższe jednak nie uchroni przedsiębiorców w przypadku transakcji przeprowadzanych bezpośrednio lub pośrednio z podmiotem, który ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w raju podatkowym lub też w związku z ekstraordynaryjnym wezwaniem przez organy podatkowe do przedstawienia dokumentacji. 

 Autor: Krzysztof Szlaski, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego